Γράφει η Πόπη Αγγέλη, Γεωπόνος
Την χρονική αυτή στιγμή η εξέλιξη του αγροτικού τομέα στην μετά covid-19 εποχή αποτελεί έναν απόλυτα δικαιολογημένο προβληματισμό, παρόλο που υπάρχουν πολλά στοιχεία που αγνοούμε.
Και είναι δικαιολογημένος, γιατί ο αγροτικός τομέας αποτελεί τον κυριότερο κλάδο στις οικονομίες των χωρών. Η σημαντικότητά του δεν συνδέεται μόνο με την παραγωγή τροφίμων και άρα την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά και με την παροχή πρώτων υλών σε άλλους παραγωγικούς τομείς, την απασχόληση, την παραγωγή εισοδήματος, τις εξαγωγές κλπ.
Η επιχειρούμενη όμως προσπάθεια πρόβλεψης της εξέλιξής του, στηρίζεται σε υποθέσεις και σενάρια που δημιουργούν διαρκώς αναδυόμενα ερωτήματα. Ποια είναι τελικά η μετά covid-19 εποχή; Πόσο θα διαρκέσει η πανδημία; Πώς θα επηρεαστεί η παγκόσμια οικονομία από αυτή; Διανύουμε μια περίοδο «ανακωχής» κατά την οποία οφείλουμε να ανασυνταχθούμε ενόψει της μεγάλης πανδημίας που δε ζήσαμε ακόμα; Ή μήπως ο κίνδυνος εξαλείφθηκε;
Θεωρώ ότι το μόνο σίγουρο είναι η έναρξη της πανδημίας, μετά την χρονική στιγμή της οποίας πολλά πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα άλλαξαν και το σύνολο του αγροτικού κόσμου κλήθηκε να προσαρμοστεί γρήγορα σε αυτές τις αλλαγές. Το πότε και πως θα τελειώσει κανείς δεν το ξέρει.
Έτσι, σήμερα, οι αγρότες βρίσκονται αντιμέτωποι με δύο προκλήσεις. Η πρώτη, αφορά την οικονομική και πολιτική κρίση που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, ως επίπτωση του COVID 19. Η δεύτερη, αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τις μεταβολές στην κατανομή των βροχοπτώσεων και της θερμοκρασίας.
Τα δεδομένα είναι πολύ συγκεκριμένα.
Αρχικά, η ζήτηση για τρόφιμα υπήρχε και θα υπάρχει πάντα και οι αγρότες πρέπει να καλύπτουν τη συγκεκριμένη ανάγκη. Επί αυτού, ένα ζητούμενο που δημιούργησε η συνθήκη πανδημίας ήταν το αρχικό σοκ στην αλυσίδα εφοδιασμού των τροφίμων διεθνώς, εξαιτίας του περιορισμού των μεταφορών, του κλεισίματος των συνόρων και φυσικά της μείωσης της ζήτησης τροφίμων σε εστιατόρια και ξενοδοχεία. Στο πλαίσιο σταθεροποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων τέθηκαν θέματα επανασχεδιασμού της εφοδιαστικής αλυσίδας, αύξησης της χωρητικότητας αποθήκευσης, μείωσης του κόστους καυσίμων και τελευταία διατυπώθηκε και η θέση ότι οι αγρότες θα πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους, ώστε από κοινού να ενσωματώσουν την αποθήκευση και την μεταφορά των προϊόντων τους στις συνήθεις παραγωγικές τους δραστηριότητες.
Παράλληλα, διαφάνηκε ότι οι τοπικές αγορές καθίστανται πιο σημαντικές με εξαιρετικές δυνατότητες επέκτασης. Δικαιολογημένα λοιπόν εκφράζεται η αντίληψη ότι η διαδικασία «από το χωράφι στο ράφι» εκφράζεται ευκολότερα και ίσως πιο αποτελεσματικά στην ίδια χωρική ακτίνα παραγωγής και κατανάλωσης.
Επιπλέον, η τεχνολογία υποστήριξης των αγροτών σε αντίξοες συνθήκες έχει εδώ και καιρό αναπτυχθεί και μπορεί να προσφέρει πολλά. Τίθεται λοιπόν επί τάπητος η δυνατότητα χρήσης της και αναπόφευκτα ένας σχεδιασμός επιλογής καλλιεργειών περισσότερο προσαρμοσμένες στα νέα κλιματολογικά δεδομένα.
Πράγματι, υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει η τεχνολογία, αλλά για να το κάνει θα πρέπει πρώτα οι αγρότες να εκπαιδευτούν για να την αξιοποιήσουν στο έπακρο.
Έτσι, είναι σημαντικό ο αγρότης να ενημερωθεί και να καταρτιστεί. Είναι επίσης αλήθεια ότι ίσως χρειαστεί να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του. Να προσδιορίσει τη γενικότερη θέση του μέσα σε ένα απρόβλεπτο πλέον πλαίσιο, που τον καλεί να υιοθετήσει νέες γεωργικές τεχνικές, συνήθειες συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού και χρήση καινοτόμων τεχνολογικών πόρων.
Η εμπειρία δείχνει ότι όπως σε κάθε κρίση, έτσι και σ’ αυτή, ο αγροτικός τομέας θα επανεκκινηθεί γρηγορότερα από τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας (όπως ο τουρισμός, οι αεροπορικές μεταφορές κλπ) γιατί πολύ απλά πάντα θα υπάρχει ζήτηση για τρόφιμα. Η συλλογιστική της πορείας του στην μετά covid-19 εποχή αναπτύσσεται διότι η αλυσίδα τροφίμων αποτελεί κομβικό σημείο αντοχής των χωρών και κατά τη διάρκεια αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης πρέπει να τη σχεδιάσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία της. Μόνο έτσι θα αντέξουμε.
