Ο μοναδικός βιοδυναμιστής οινοποιός στην Αχαΐας Παναγιώτης Δημητρόπουλος μας ξεναγεί στον κόσμο της SANT’ OR, του οινοποιείου με την ξεχωριστή μέθοδο παραγωγής
Του Γιώργου Ηλιόπουλου
«Είναι δύσκολος ο δρόμος της βιοδυναμικής καλλιέργειας, όμως εάν τον κατανοήσεις και επικεντρωθείς σε αυτόν, είναι μονόδρομος. Επιλέγεις τη βιοδυναμική γιατί θέλεις να τρέφεσαι με όσο το δυνατόν καλύτερα προϊόντα. Ένα βιοδυναμικό προϊόν είναι αποτέλεσμα ενός πολύ καλού ανοσοποιητικού συστήματος του φυτού και αυτό είναι που κάνει τη διαφορά».
Ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος είναι ο μοναδικός βιοδυναμιστής οινοποιός στην Αχαΐα και η κουβέντα μαζί του αποτελεί ένα σεμινάριο για το τι σημαίνει ποιοτικό προϊόν. Εφαρμόζει μια εξαιρετικά δύσκολη μέθοδο για την παραγωγή κρασιού, τη βιοδυναμική καλλιέργεια, που αποτελεί ολόκληρο κεφάλαιο στην οινική βιβλιογραφία. Και δεν είναι ο μόνος, μιας και βιοκαλλιεργητές υπάρχουν διάσπαρτοι ανά τη χώρα.
Κάποιοι ίσως γελάσουν ειρωνικά, άλλοι ίσως την αντιμετωπίσουν με καχυποψία. Το σίγουρο είναι ότι εάν δοκιμάσουν ένα ποτήρι κρασί από το Σαντ ‘ορ, το κτήμα του ταλαντούχου οινοποιού, θα πειστούν για το τελικό αποτέλεσμα. Ο ίδιος εκτός από βιοδυναμιστής κατάφερε να αναδείξει μια ντόπια ποικιλία που ανήκει στις λεγόμενες «ασπρούδες», τη Σανταμεριάνα και να την σώσει από τον αφανισμό.
Τον συναντήσαμε μια καυτή ημέρα του καλοκαιριού, την ώρα που ετοίμαζε τις τελευταίες παλέτες κρασιών για εξαγωγή στο εξωτερικό. Και δέχτηκε να μας μιλήσει για το βιοδυναμισμό και τι αυτός πρεσβεύει.
Οι ρίζες της μεθόδου
Επί της ουσίας η συγκεκριμένη παραγωγή βασίζεται στην παρατήρηση του φεγγαριού, των πλανητών και των αστεροειδών. Η θέση τους είναι εκείνη που καθορίζει και τις εργασίες που θα γίνουν στο αμπέλι.
«Η Βιοδυναμική είναι μια μέθοδος που την ακολουθούσαν από παλιά οι παππούδες μας. Εν συνεχεία εξαφανίστηκε και επέστρεψε μετά από χρόνια. Ουσιαστικά παρατηρούμε τη σελήνη, τους πλανήτες και τους αστερισμούς και ανάλογα με την θέση τους, αποφασίζουμε πότε θα επέμβουμε στο αμπέλι. Με την παρατήρηση κάνουμε συγκεκριμένες ενέργειες στα χωράφια μας» αναφέρει ο κ. Δημητρόπουλος.
Το αυθόρμητο ερώτημα είναι τι θα πρέπει να παρατηρεί ένας βιοδυναμιστής. Και όσο η κουβέντα προχωράει, τα ερωτήματα γεννιούνται με καταιγιστικό ρυθμό.
«Κοιτάμε συγκεκριμένες φάσεις του φεγγαριού για οποιαδήποτε διαδικασία ή εργασία. Πότε θα πάμε να κλαδέψουμε ή ότι άλλο θα κάνουμε μέσα στο κτήμα μας. Επίσης είναι συγκεκριμένες οι ημέρες της συγκομιδής, προκειμένου να παραχθεί όσο το δυνατόν καλύτερο προϊόν. Υπάρχει ημέρα καρπού, ημέρα άνθους κ.α. Αυτό θα δώσει περισσότερο άρωμα, γεύση και φρούτο στο προϊόν. Από εκεί και πέρα βασικό είναι ότι με τις στοχευμένες επεμβάσεις στα κτήματά μας, μειώνουμε τον κάματο. Δεν πάμε εμείς όποτε αδειάζουμε στο κτήμα μας. Αλλά όταν πρέπει. Έτσι όταν κάνεις την επέμβαση την κατάλληλη στιγμή, μειώνονται οι ψεκασμοί στο μισό. Θα γίνουν συγκεκριμένες ημερομηνίες και εφόσον υπάρχει ανάγκη», μας εξηγεί ο κ. Δημητρόπουλος.
Ποιες θεωρούνται οι πιο σημαντικές φάσεις του φεγγαριού;
«Όλες παίζουν το ρόλο τους. Η κάθε φάση παίζει ρόλο με την ευρωστία του εδάφους. Ένα αδύναμο έδαφος το κλαδεύεις σε καθοδική σελήνη. Ένα πολύ δυνατό έδαφος που θες να έχει δακροραγία στο κλίμα σου, το κλαδεύεις σε ανοδική σελήνη. Ένα βασικό για εμάς είναι ότι δεν κλαδεύεις επάνω στην πανσέληνο. Ο λόγος είναι ότι ξεραίνονται τα κλήματα και τα δέντρα. Τα υγρά επάνω στα κλίματα στην πανσέληνο είναι στο φουλ, με αποτέλεσμα εάν το κλαδέψεις να τα χάσεις αφού το νερό το τραβάει η σελήνη, να δημιουργηθούν μυκητιάσεις και να οδηγηθούμε σε σαράκια» αναφέρει ο κ. Δημητρόπουλος. Συμπληρώνει επίσης ότι επί της ουσίας η βιοδυναμική καλλιέργεια πάντοτε υπήρχε στη ζωή των καλλιεργητών και ήταν μια μέθοδος διαδεδομένη από γενιά σε γενιά.
Εκτός από το φεγγάρι παίζει ρόλο ο ήλιος και άλλοι πλανήτες.
«Το πιο απλό θα σας αναφέρω, που ακολουθούσαν οι παππούδες μας: Όψιμο Πάσχα, όψιμος τρύγος. Πρώιμο Πάσχα, πρώιμος τρύγος. Γι’ αυτό, το πιο βασικό είναι η παρατήρηση. Πέρυσι είχαμε ένα σοβαρό πρόβλημα, αυτό της εμφάνισης δάκου στην περιοχή μας. Το αποτέλεσμα, να βγει ελάχιστο λάδι στην αγορά. Αυτό γιατί έγινε; Υπήρξε ένα δροσερό καλοκαίρι πέρυσι με πολλές βροχοπτώσεις. Και εν συνεχεία υπήρξε παρατεταμένη ανομβρία το Σεπτέμβρη, τον Οκτώβρη και το Νοέμβρη. Αυτό αύξησε τις γεννήσεις του δάκου. Εκεί που ο δάκος έπρεπε να ήταν ένα εκατομμύριο έντομα ανά εκτάριο, ήταν στα δέκα εκατομμύρια. Και έτσι ευνοήθηκαν οι συνθήκες εξάπλωσης του. Πρέπει να παρατηρούμε αυτά τα φαινόμενα για να μειώνονται οι επεμβάσεις. Αυτή είναι η ουσία της βιοδυναμικής» υπογραμμίζει ο κ. Δημητρόπουλος.
Διότι το βασικό στη βιοδυναμική καλλιέργεια είναι να αποβάλλεις την ιδέα ότι τα τα δέντρα, τα φυτά και οι καλλιέργειες σε υπηρετούν. Να σκεφτείς ότι είναι συνοδοιπόροι σου και να τα ευχαριστήσεις γι αυτό που σου προσφέρουν.
«Έχουμε μάθει όλοι να στηριζόμαστε στους παχυλούς λογαριασμούς των επιδοτήσεων, στις δυνάμεις των τρακτέρ, οπότε το παίζαμε αφεντικά σε αυτά που μας προσφέρονται. Το θέμα είναι να πας να μαζέψεις την ελιά και με τον τρόπο σου να της πεις «ευχαριστώ». Και να αφήνεις το δέντρο να προσαρμόζεται, να του δίνεις χρόνο, να μην το πιέζεις. Με τη βιομηχανική επανάσταση βιαζόμαστε να έχουμε αποτέλεσμα στις καλλιέργειες μας και λειτουργούμε υπό πίεση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ρίχνουν στο έδαφος χημικά και να κάνουν φυτά-αστροναύτες. Δηλαδή να είναι πρησμένα, μεγάλα σε όγκο αλλά δυστυχώς πιεσμένα, στρεσαρισμένα» εξηγεί ο κ. Δημητρόπουλος.
Ο ρόλος των ζώων στη βιοδυναμική
Οι αρχές της βιοδυναμικής έχουν στηριχθεί στο πώς θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε σε φτωχά εδάφη πολλούς μικροοργανισμούς -μύκητες που θα οδηγήσουν σε πλούσια πρώτη ύλη. Ξεκίνησε από φτωχές χώρες που δεν διέθεταν την οικονομική δυνατότητα αγοράς λιπασμάτων και πρώτων υλών. Τα πειράματα αυτά άρχισαν από τη Γερμανία, ενώ γίνονταν και πειράματα στην Ινδία και σε άλλες περιοχές.
Στόχος ήταν με λίγα έξοδα να ταϊστούν πολλοί πληθυσμοί. «Στην Ινδία όταν πέθαινε μια θηλυκή αγελάδα, της έπαιρναν τα κέρατά της, τα οποία τα έθαβαν. Και μέσα στα κέρατα έβαζαν την κοπριά του ζώου. Αυτό το άφηναν για έξι μήνες στο έδαφος και είχε ως αποτέλεσμα να γίνεται ανταλλαγή μικροοργανισμών και να οδηγούμαστε σε κάποιες «δυναμοποιήσεις» όπως αυτές είναι γνωστές στη δική μας ορολογία. Αυτά τα ράντιζαν στο έδαφος και αύξαναν την οργανική ύλη. Επί της ουσίας μιλάμε για λίπασμα» εξηγεί ο κ. Δημητρόπουλος.
Η ουσία της βιοδυναμικής στηρίζεται επίσης και στη βιοποικιλότητα, δηλαδή να μην περιοριστείς μόνο σε αυτό που καλλιεργείς αλλά να έχεις και μια γκάμα άλλων φυτών. Αυτός είναι και ο λόγος που γύρω-γύρω από το κτήμα υπάρχουν βάτα, δασικά φυτά, πολυμορφία και πολυχρωμία. Σημειωτέον ότι όλες οι καλλιέργειες μπορούν να γίνουν με βιοδυναμικό τρόπο: από τα αρωματικά φυτά μέχρι τις ροδακινιές.
Βιοδυναμισμός και κλιματική αλλαγή.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο συνέτεινε η κλιματική αλλαγή στο να διαλέξει τη βιοδυναμική μέθοδο παραγωγής. Η απάντηση από τον κ. Δημητρόπουλο είναι ότι « φυσικά ήταν και η κλιματική αλλαγή όμως είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία ζωής». Και συνεχίζει λέγοντας « είχαμε χάσει τη γεύση από τη ντομάτα της γιαγιάς μας, που την έκοβε και μοσχομύριζε. Η του παππού μας που επίσης έκοβε ένα σταφύλι και είχε υπέροχη γλύκα». Ο βιοδυναμισμός βοηθάει καλύτερα στην αντιμετώπιση κάποιων ασθενειών, όπως για παράδειγμα η φιλοξύρα, γιατί ενισχύεται το ανοσοποιητικό σύστημα των φυτών. Δεν είναι καθόλου κοστοβόρα μέθοδος σε σχέση με συμβατική γεωργία. Χρειάζεται απλά μελέτη, παρατήρηση και εκπαίδευση.
Παναγιώτης Δημητρόπουλος
Το προφίλ του οινοποιείου
Ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος είναι μηχανολόγος μηχανικός και εργαζόταν στο ΤΕΙ της Πάτρας. Αποφάσισε να εκμεταλλευτεί στο Σαντομέρι τα κτήματα του πατέρα του και να δημιουργήσει ένα οινοποιείο. Αυτή τη στιγμή διαθέτει 82 στρέμματα και παράγει κρασιά από τις εξής ποικιλίες: Σανταμεριάνα, την οποία και διέσωσε, Ροδίτη, Μαυροδάφνη, Αγιωργίτικο. Συνολικά παράγει 22.000 φιάλες, εκ των οποίων το σημαντικότερο κομμάτι το εξάγει στο εξωτερικό.
Όσο για τη Σανταμεριάνα, η συγκεκριμένη ποικιλία έχει καταχωρηθεί από το διεθνή οργανισμό Slow Food, κοινότητα στην Ιταλία που βρίσκει ανά τον κόσμο σπάνιες ποικιλίες σε όλα τα είδη, όπως σταφύλι, σιτάρι και τα καταγράφει.
